Issızlığın Ortasında Kamp Yapmak

Avustralya'yı ciddi anlamda düşük bir bütçeyle gezmeye yarayan, her tür kamp araç gereciyle ve vagonda yumuşacık sünger yataklarla donanmış "wicked" karavan ve minibüsleri diye bir şey var bu memlekette. Biz de bunlardan bir tane kiralayıp, paskalya tatili için 4 günlüğüne güneye indik.

Karavanı doğanın kucağına salıyorsun, istediğin yerde istediğin zaman duruyorsun, banyoları denize girerek, tuvalet ihtiyacını doğanın en manzaralı noktalarında gidererek, karnın acıkınca ekmek-peynir-domates ya da konserveden şipşak yapılan chilly con carne gibi yemekler yiyerek, bol bol paskalya şekerlemesi tüketerek ve akşamları gün batımına nazır ıssızlığın tam ortasında yöresel bağevlerinden kelepir niyetine alınan birinci kalite şaraplarla keyif yaparak, hava kararınca doğanın sesleriyle mışıl mışıl uyuyarak, güneşin ilk ışıklarıyla uyanıp yola düşerek harika bir tatil geçiriyorsun.

Işık hızıyla akıp giden hayatın ortasında, sanki zamanda yolculuk yapıyor gibi hissettim. Karavan zaten yaşı ve 400.000km'si (evet doğru okudunuz) itibarıyle 70'lerin ruhunu yakalamış halde. Bob Marley ve John Lennon dinleyerek havaya girip, saçlarımı yandan örüp, sağa sola da çiçekler de asınca, tam oldu.

Sabahlar; güneşin doğuşuyla canlanan doğa seslerini dinleyerek yapılan basit ama enfes kahvaltılarla başladı hep. Üçgen peynir, baget ekmek, yeşil zeytin ve piknik tüpte yanlışlıkla alınan maden suyuyla yapılan mis gibi kahve ile! Gündüzler; okaliptus ormanından, bağ evleri ve şaraphanelerin ortasından kıvrıla kıvrıla giden toprak yolda direksiyon sallayarak, ıssız kumsallarda güneşlenerek, kitap okuyarak geçti. Akşamlar; gün batımına karşı park edilen karavanın huzurunda, ıssızlığın ortasında birbirimize korku hikayeleri anlatıp şarap içerek ve doğayı ve tüm bunları kusursuz şekilde tasarlayan tanrıyı düşünmekle geçti. Geceler; hafif bir esinti, okaliptus ağaçlarının kokusu, bazen tepemize inen sağanak yağmur altında, yorganımıza gömülüp gece hayvanlarının seslerini dinlemekle, uykunun huzurlu boşvermişliğinde geçti.

Doğada yaşam, ıssızlığın ortasında kamp. Basit ve anlık ve o derecede anlamlı bir hayat. Doğanın kucağına kaçış, kısa sürdü! Eve doğa gibi kokarak, kurt gibi aç ve ölesiye yorgun döndük ama bir yanım asıl evimiz aslında ormanın içinde, deniz kenarındaki kuytularda ve bağ evlerinin arasında biryerde kaldı diyor..

Tayland Seyahati

Iki ayin sonunda tekrar Tayland’a donmek cok sasirtici bir deneyim. Ilk gelisinizde cok kirli, gurultulu ve karmasik gorunen bu ulke, iki aylik seyahat tecrubesinden sonra gercekten uzak dogunun incisi gibi parliyor.

Benim de Tayland’a geri donusum muazzam oldu. Sinir kentinden baskent Bangkok’a klimali luks otobus esliginde (inanamayarak ve her 5 dakikada bir yanimdakilere “ne kadar modern” diyerek: bizdeki “oz hakiki” turizm’ler yaninda saray kalir bu arada) 4 saatte vardim. Utanarak itiraf ediyorum ki, o gece yaklasik 2 aydan sonra ilk defa batili yemegi yemek uzere kendimi PizzaHut’a attim. Peynir ve sut urunu bulmak uzakdoguda bir sorun. PizzaHut’ta peynire, daha sonra markette litre litre sutlere saldiran ben ve bir kisim Hollandali disinda bu ulkede kimse sut urunlerini almiyor, cunku sindirim sistemleri musait degil. Yaptigim kahvaltida sut istedigimde “sut muuuu? hemde tam bir bardak mi???” diyen garsonlar oldu. Yani sut-kolikseniz, uzakdogu’da hayat ciddi zor!

Bangkok’ta unlu Khao San yolunda dizi dizi tur operatorleri ile otobus+katamaran tekne bileti bulup, istediginiz adalara kolayca gidebiliyorsunuz. Ben de uzakdogudaki son haftamda seks turizminden uzak, sakin ve guzel bir adada keyif surmeye karar verdim.

Aslinda, adalari es gecip Myanmar (Burma)’ya devam etmeye niyetlenmistim ama bu muazzam ulke aceleye getirilmeyecek kadar onemli benim icin. Dolayisiyla Koh Tao (kaplumbaga adasi) yani tuplu dalis cennetine dogru yola ciktim. Bu ada, palmiye ormanlari, birbirinden uzak ve sakin koylari, turkuaza yakin ve 25 metre gorus mesafesi ile balikadamlari buyuleyen kiyilari, ve tabii ki ufacik bambu klubeleri ile cennet. Ilk 3 gun bu adada kaldim ve bol bol dalis yaptim.

Diger uc gun ise daha da cennet olan Koh Nang Yuan adasina (toplam alani 1 km2 olan, uzerinde sadece tek konaklama tesisi bulunan, tamamen ekolojik yaklasima sahip) gectim. Burasi inanilmaz bir yer… Bizim olu denizin daha bir turkuazi, minicik ve tertemiz halini dusunun. Ortada bembeyaz bir yarim ada kumsal, Japon Bahcesi denen mercanlar ve rengarenk baliklarla dolu koylar ve her aksam ayni saatte gelip beni cilgina ceviren 1 metrelik barakudalarla yuzmek!!! Tamam otel biraz tuzluydu ama kesinlikle degerdi. Bol bol guneslenmek, yuzmek ve sessiz sakin butun gun kitap okumak icin ideal..

Adalardan Bangkok’a donup ucagimi yakaladim. Son anda nereden ciktigi belli olmayan, Kral Adulyadej’in icatlarindan, ucak biletine dahil olmayan 15 dolarlik havaalani vergisini odeyip, kendimi koltuguma attim ve 18 saatlik ucak yolculugu ile Turkiye’ye, 2 gun sonra da Hollanda’ya evime vardim. Simdi fotograflara bakip bakip ic cekiyorum. Iki ay yetmedi, yine yol beni cekiyor. Eh, bana da “Yolcu yolunda gerek….” demek dusuyor!

Ceren – 10 Ağustos 2006

Vietnam Seyahati

Laos’un kıvrımlı kıvrımlı yollarından geçip, Vietnam sinirindan içeri girdigimizde 5 kisiydik: Birlesmis Milletler heyeti misali, Ingilizler Fransizlar Almanlar ve ben. Sonrasi ise… tam 2 gunde sadece 140 kilometre gecebildim! Sinirda mafya misali iki aile var, (buyuk olasilikla Giovanniler ve Luciattolar) birinin minibusu, digerinin otobusu var. Ikisi de uzun ugraslar sonucu 140 dolara sadece 50 kilometrelik yolu gitmeye ikna oldular, ki bu fiyata Laostan Vietnama ucakla gidebiliyorsun. Bu arada kim goturecek kavgasi cikti ve sonunda kimse goturmemeye karar verdi! Bu nasil bir mantik demeyin, Vietnamdaki 2 gunden sonra: Bu ulkede mantik yok. Biz de bu mafya koyunde kalacagimiza - cunku hangi gun gidecegimiz belli degil - yururuz daha iyi deyip, kendimizi yagmur ormanlarinin icine attik!

Bu noktada devamli babamin ‘ne isin var uzak doguda’ sozleri kulaklarimda cinliyor, sirtimda koca canta, yanimda 350ml su ve yol kenarindan kopardigimiz bir ananas. Muhabbet iyi neyseki, gule eglene yuruyoruz. 5 kilometre yuruduk, 7 kilometre yuruduk, bengal kaplani dogal yasam siniri tabelasi karsimiza cikti! Birde bizi geriden geriden takip eden 10-15 vietnamli velet var. Meraktan takip ediyorlar ama gece de yaklasiyor. Bu arada guluyoruz, filmlerde ilk olarak sisman olan kaybolur falan diyoruz. Birden onumuze elleri baltali bambu kesicileri cikti, ’sizi Allah yolladi’ nin ingilizcesine benzer biseyler geveleyip adamlara yuklu miktarda para teklif ederken, nerden geldikleri belli olmayan mafya ailesi belirdi ve bizi belli bir noktaya dek gotureceklerini bildirdiler. Kisacasi, patlak bir lastik, kirilan bir aks, yol ortasina dusmus koca kayalar ve bir yani duz kaya obur yani nehir ucurum olan yol bizi durduramadi.

Gece 11de bir mola verildi, soforun bir tanidiginin evinde yer yataklari serildi, ev sahibine yalvar yakar 2 gundur yemek yemedik diye (gercek)yaptirdigimiz haslama pilav yenildi, sabah 7de yola konuldu ve bugun oglende HaNoi’ye varildi. Bu arada biz 5 kisi en yakin dosttan daha yakin olduk, bu gece bu basarimizi kutlamak icin bir veda yemegi veriyoruz, tabii ki haslama pilav ve sebze ile. Tum bu maceraya ragmen, ilk izlenimlerim korkunc olsa da, Vietnama sans verecegim onumuzdeki gunlerde. Yine de bu sinir kapisini kullanmanizi kesinlikle tavsiye etmem.

Hanoi’deki son gunumuzde sanirim haberlerden takip ettiginiz kasirga Vietnam’i vurdu ve Halong Bay’e gitme sansim kalmadi. Bu durumda, saganak yagmur altinda guneye inen otobusle 14 saatten sonra bir baska Unesco kultur mirasi kenti olan HoiAn’a gitmeye karar verdim. Hakikaten inanilmaz guzel bir kent. Fransiz ve Japon etkisinin harmanlanmis hali. Sansima kentte 3 gun surecek olan Vietnam-Japon kultur gunleri vardi, geleneksel Japon davul gosterileri, Vietnam operasi (ki akillara ve kulaklara ziyan bir felaket) ve her iki mutfagin guzide yemeklerini ogrenebildigim yemek kurslari! Artık sushi, chilli soslu yengecler ya da papayali kalamar salatasi pisirebiliyorum (tabii ki malzemeleri bulmak bir dert). Kendin pisir kendin ye ziyafetinden ve bisiklet turlarindan sonra daha da guneye, ufacik balikci koyu MuiNe’ye gectim. Kumsal ve okyanus hayal ettigimden cok farkli ve cin coplugune donmus haldeydi ama kaldigim bungalow ve mutis sevimli motosiklet surucum Monsieur Binh MuiNe’yi cennete cevirdi. M.Binh 35 yasinda 3 cocuk babasi, bir saz ev ve bir motosiklet sahibi. Ilk iki oglandan sonra 10 sene kiz cocuk icin dua etmis ve ucuncu oglan gelmis 5dolar karsiliginda tum gun suren ve muazzam kum tepelerinde kizakla kaymayi, koye ozgu yuvarlak bambu sandallarin yapimini, pirinc sarabi ve egzotik meyveler esliginde ogle yemegini ve gunun geri kalaninda belese kullandigim motosikletini iceren cok guzel bir MuiNe gunu gecirebiliyorsunuz..

MuiNe’den guneyin altin sehri Saygon’a ya da yeni adiyla HoChiMinh city’ye gectim. Kocaman, gurultucu ve renkli neon isiklarla suslu Saygon, Paris’in varoslari gibi. Ucuz, pis ve fakir. Kisacasi backpacker turizmine teslim olmus. Saygonda bir gun kaldim ve sansima bir baska Mr.Binh dustu (ya da bu sosyalist ulkede herkesin adi Mr.Binh), ilki kadar guleryuzlu olmasa da, guney adina carpisan kuvvetlerde asker olan ve sonrasinda yeni dunyada sansini arayan 55 yaslarinda bir adam Mr.Binh. Savasin gercek yuzunu, mayin tarlalarini anlatti uzun uzun. Amerika ile omuz omuza carpisan bu adamin simdiki rejimi oven sozleri hatta Amerika karsitligi etkiledi bizi.. Ama 1mt den alcak karanlik ve sicak tunellerde hemen onumde yururken, anladim ki, hangi tarafta olursa olsun, bu insanlar ‘kaybedilmis kusak’. Devlet guneyli askere guvenmiyor, 30 seneden sonra bile, ne bu adam ne ailesi devlette gorev alabiliyor. Ogretmen, doktor olmalari imkansiz, is verilmiyor. Mr.Binh savastan once tip fakultesinde ogrenciymis… Simdi tur rehberi, ilgisiz sisko turistlere tarihi anlatmaya calisiyor.. Saygon zor sehir, hemen ertesi gune Mekong deltasina giden bir gruba dahil oldum. Deltadaki kucuk yuzen koyler, balik yemekleri, ufak kayiklarda geziler ve 3 gun sonra Kambocya sinirindaydim!

Ceren - 10 Ağustos 2006

Laos seyahati

Uzun yillardir gormeyi istedigim, haritalar arasinda saatlerimi harcayarak hayalini kurdugum ve seyahat planimda en ust siralarda yer alan ulkelerden birinde: Laos’tayim! Tayland sinirini gectikten sonra, Mekong Nehri uzerinde iki gun suren tekne yolculugu sonrasinda ulastigim Laos’un dunya mirasi listesindeki altin kenti Luang Pragbang ilk duragim. Tayland’in korkunc karmasasi ve cocuk pornosu turizmi, uzerinize uzerinize gelen masajci kizlar tam dort gun geride kaldi. Tayland’in kuzeyinden Chiang Khong’dan Laos’un sinir kasabasi Huay Xai’ye Mekong nehri uzerinden gecer gecmez, aradaki farki anliyorsunuz. Tayland’da beyaz adamin etkisi anlatamayacagim boyutlarda, ve her acidan bu guzel ulkeyi korozyona ugratmis durumda. Her gecen sene gerek Tay kulturu gerekse doga tukeniyor. O guzel guleryuzlu insanlarin yerini bize ayakli cuzdanlar olarak bakan garip bir irk almis. Laos’a bir tas atimi uzaklikta ama cok farkli.

Laos hala beyaz-adamin gazabina ugramamis. Burada hala yere dusurdugunuz 1 dolar icin pesinizden kosup parayi utangac bir sekilde elinize birakan, sabahtan aksama dek Sawadeee (merhaba) diye bagirarak gulumseyen insanlar var. Laos kocaman bir dag ve nehir karisimi, biraz da pirinc pilavi ve hafif sosyalizmin etkisi (azla ve pirinc vodkasiyla yetinen bir halk), hafif fransiz somurge doneminin izleri (sabahlari baget emekli, kahveli muazzam kahvaltilar). Cocuklar cok tatli, cekik cekik gozler, bembeyaz saglikli disler.. Tam olarak hicbiryerdeyim! Uzun lafin kisasi ben Laos’a asik oldum..

Cumartesi gecesi ormanin ortasinda, en yakin kente 150 kilometre (burasinin ulasim araclariyla yaklasik 4 saat) uzakta ve dunyanin 6.uzun nehrinin kiyisinda suyunu ve elektrigini jenaratorle saglayan bir koyde kaldim. Luang Prabang’a nehir uzerinden tekne ile 2 gunde gidiliyor, dolayisiyla bu hicbiryerdeki koyde gece konaklamak gerekiyor. Bugun pazartesi, 1 dolara tum gun kiraladigim bisikletimle sehri turluyorum, cok fazla turist yok ve olanlar da huzura ermis haldeler. Bahce icinde vaha gibi bir konuk evinde kaliyorum, sabah kahvaltimi yapiskan mangolu pilavla yaptim (hayir hayir bizim bamya yemegi gibi asla degil korkmayin.. sadece lapa pilav iste, hafif tatli ve mangolu). Burada kendimi budist tapinaklara, kocaman agac golgelerine ve pazar yerlerine atmis durumdayim. Aralikli yagmur devam ediyor ve bir sonraki duragim yagmur ormanlarinin ortasinda ufacik bir koy..

Laos’un UNESCO listesinde yer alan guzel kenti Luang Prabang’dan ayrildiktan sonra, tum turistlerin izledigi klasik rotayi secip baskente gitmek yerine, daha az ayak basilmis olan nehir kiyisindaki koylerden birine gittim. Elektrigin ve suyun olmadigi, ustelik ne hastasi oldugunu anlayamadigim yasli bir adam ve yaklasik 6 kisiyle paylastigimiz saz kayikla varilan bu koyde 2 gun bambu evlerde kaldim. Bu arada koyde son 2 ay icinde olen 3 kisi icin cenaze ve sarkili turkulu bir veda yemegi verildi. Bu tabii ki ilginc oldugu kadar korkutucu da, ozellikle benim gibi hipokondriyak olmanin sinirlarinda dolasan bir psikopatolog icin! Yerel halk son derece dost canlisi ve sizi sevdikleri zaman pisirip yemeseler de en kiymetli yemeklerini ikram ediyorlar: domuz kani pudingi. Ben bu yemegin Umberto Eco romanlarinda oldugu gibi sadece ortacaga ozgu bir hiristiyan toren yemegi oldugunu sanirdim, degilmis. Bu kibar ve elinde avucunda ne varsa paylasmak isteyen insanlari geri cevirmek gercekten hos karsilanmiyor.

Koyde gecen gunlerden sonra, devamli doguyu takip edip Vietnam’a girmeye karar verdim. Rehber kitaplarda 13-14 saat olarak belirtilen bu toprak ve tek serit yol tam 5 gun surdu, ustelik sabah 6 da kalkip aksama kadar daglar arasinda kivrila kivrila. Arada, tabii ki vasita bulunmayisi nedeniyle uc kucuk koyde kaldim. Vasita dediysem, kamyonet arkasinda, devamli ciseleyen yagmur altinda, ustune gecirilen bir tente ve tahta sandalyemin altina yerlestirilen bir kumes dolusu tavuk ve iki saatte bir oten bir horozla seyahat ediyorum. Ama hem Laos’lularin guler guzleri, hem gercekten genel turist anlayisindan cok uzak olan, dunyanin bu ucuna gelen ‘ekstra tatli’ bagimsiz turistlerin beraberinde getirdikleri lao lao (pirinc sarabi) ve muazzam gezgin hikayeleriyle bu 5 gun gecti.

Vietnam sinirina dek bu curcuna icinde seyahat ettik, camurlu yollarda ve freni olmayan bir kamyonetin arkasinda. Ama anlatamam sisler icindeki daglarin guzelligini, taraca taraca pirinc tarlalarini, ve beraberinde durmadan dinledigim Carrera mp3lerini..

Laos geride kaldi ama bu ülkeye tekrar tekrar geleceğimi biliyorum.

Ceren - 10 Agustos 2006.

Kamboçya Seyahati

Kambocya sinirinda teknenin kaptanına pasaportunu veriyorsun, ne sinir polisine gorunuyorsun, ne bavuluna bakiliyor, 1 saat sonra vizeli pasaportunu aliyorsun, bir baska tekneye binip PhnomPenh’e dogru yola cikiyorsun. Inanilmaz, Kambocya’dayim!!!! Yine guler yuzlu, sakin insanlarin arasindayim!

Phnom Penh, Kambocya’nin 3,5 milyon nufuslu baskenti. Yolda Kambocya tarihine ve Roland Jaffé nin 1984 tarihli Killing Fields filmine ait bilgi ve hafizalarimi tazeledim. Kisaca ozetlemek gerekirse, benim hayal ulkem Angkor medeniyetine sahne olduktan sonra 13.yy dan itibaren yavas yavas inise geciyor. 1864-1953 arasi Fransiz somurgesi altinda ve 53ten itibaren Sihanouk onderliginde bagimsizligini ilan ediyor. Ne yazik ki kralligin omru 75-79 arasi yasanan ic savas ve kizil kimmerler ile kesintiye ugruyor. Pol Pot onderliginde cok aci Maocu sistem ile 2 milyona yakin insan (cogu sadece okur yazar oldugu icin ya da gozluk taktigi icin entellektuel kabul edilerek) koylu sinifindan olusan toplum yaratma amaci ile katlediliyor. 80lere dek kizil kimmerler gerilla savasini surdurse de 93te UN destegi ile Sihanouk tekrar kiralligi kuruyor. 98de PolPot’un olumu ile kimmerler resmi olarak son buluyor. Kambocya turizme cok yeni acilmis bir ulke, hala ic savasin yaralari sariliyor, sokaklarda gece yurumek biz turistler icin tehlikeli cunku kafamiza silah dayanip paramiz alinabiliyor. Yine de Vietnama tercih ederim, tarihi dogasi ve insaninin sicakligi nedeniyle.

PhPenh’de 2 gun kaldim, olum tarlalarina ve Tuol Sleng hapishanesine (imha kampi diyelim) gittim. Itiraf etmek gerekirse tuylerim diken diken oldu, orijinal halde uzeri tozla kapli dokumanlar, resimler ve insanlarin zincirlendigi tozlu yataklar. Korkunctu, burada imha edilen insanlar icin (bir cogu cocuk) gozyasi dokmemek mumkun degil. Bu durumda PhPenh sehir merkezinde kaliyorum, klimali otelimde, baguette esliginde kahvalti.. Ne kadar tezat, bir yanda ac insanlar, 60% okur yazar degil, bir yanda biz turistler. Unlu Foreign Correspondents Club’a gittim, ic savas sirasinda gazetecilerin toplandigi klube. Hala gazeteciler ve tarihi merak eden turistlerin toplanma yeri. Guzel bir sohbet esliginde yemek yedik, ic savaslardan konustuk.

O gun, Sihanoukville’e dogru yola ciktim, yol normal sartlarda 4 saat suruyor ve guzel palmiyeli beyaz kumlu bu kente variyorsun. Ama kasirga Kambocyayi fena vurmus, yol yerine nehir gelmis. Otobusten apar topar indirildik, once koca sirt cantamla motosiklete bindirildim, ordan ciplak ayakla su yilanlarinin ve kahverengi sivilarin arasindan ufak bir yerel tekneye bindirildim. Bazilari 25 dolar ekstra odemis, ben asil fiyat olan 1 dolara nehri gecmeyi basardim ama bu arada araliksiz yagan saganakla resmen donuma kadar da islandim. Sorun degil, fotograf makinam saglam ya, gerisi onemli degil. Yolun karsi kiyisinda bir baska otobuse aktarma yaptik ve Sihanoukville’e vardik. Aksam bir de baktik 8 haberlerinde biz!!! Inanilmaz birsey, topluca beklesirken kameralar bizi cekmis, ana haber bultenindeyiz. Yagislar nedeniyle bir anda ulke nehir altinda kaldı. Yollar kapandi ve Sihanoukville’de mahsur kaldik.

Sihanoukville’deki sel faciasindan sonra, yollar kurur kurumaz otobus biletimi alip Siem Reap’a yani Angkor tapinaklarina gectim. Yolda tanistigim genclerden biri Kral Sihanouk’un film cekme hobisinden bahsederek beni yol boyu guldurdu. Sihanouk, her sene film festivali duzenliyormus ve kendi cektigi filmler de her sene birincilik odulune layik gotuluyormus. Ya Hollywood bir dehayi kaciriyor ya da… Neyse.

Siem Reap, ana tapinaklar bolgesine yaklasik 3-4 km uzaklikta, turist akinina teslim olmus bir kent. Sakinlerinin hemen hepsi turizm ile ugrasiyor, ya otel sahibi, ya restoran sahibi, ya da “tuk tuk” surucusu… Bunlarin hic birini aramaniza gerek yok, cunku kente girdiginiz 5 dakikada size dogru en az 50 kisi kosuyor ve bir sekilde birini seciyorsunuz. Tapinaklara gelince… Ilk gun yuruyerek genel bir izlenim edinmek istedim, sabah 9dan aksam 6ya dek yurudum, oturdum, yurudum ve basima gunes gecti. Ertesi gun kendime gelir gelmez, bu tuktuk suruculerinden birini tum gunluk kiralayip keyif surdum. Bunun avantaji, hem uzak bolgelerdeki tapinaklara kolayca gidebiliyorsunuz, hem de inanilmaz sicak havada bir tapinaktan otekine kostururken, motosikletin ruzgari ile bir nebze serinleyebiliyorsunuz. Ucuncu ve son gunumde ise, en cok hosuma giden tapinaklari tekrar ziyaret edip, her birinde uzun uzun oturdum. Kesinlikle yapilmasi gerekenler; Angkor Wat’ta gunesin dogusunu izlemek, ozellikle tepe kulelere bin bir zahmetle ve emekleyerek de olsa tirmanmak, Bayon’da uzun uzun oturup ruzgarin kuleler arasinda cikardigi sesleri dinlemek, Baphuon’un restorasyon amaciyla yerinden cikarilan ve numaralandirma sistemi Kizil Kimmerler doneminde kayboldugu icin oylece birakilan taslari arasinda sasirip uzulmek, filler terasinda orumcek korkunuz varsa kalp krizi gecirmek, TaProhm tapinaginin inanilmaz buyuklukte ve her yerden fiskiran agac kokleri arasinda yitip gidisine hayran olmak (Tomb Raider ve Indiana Jones’dan hatirlarsiniz bu tapinagi) ve Phnom Bakeng tepesinde gunesin gol uzerine batisini izlemek! Gercekten “siir gibi bir yer” di Angkor tapinaklari…. Bunca sene gormeyi bekledigim yer, muazzamdi.. 3 gun boyunca sabahin korunden aksama kadar bolgede kaldim, yanimda Granada operasi ya da Carreras tabii ki.

Angkor’u geride birakmak zor olsa da, guzel bir Mekong tekne yolculugu sonrasi (deltada 2 saat kaybolmakla birlikte toplam 8 saati buluyor) Battambang’a, Fransiz bagetleri ile Kambocya mafyasinin arasina gittim. Mafya diyorum cunku sehirdeki Otel Royal, tum diger otellerin ve motosiklet soforlerinin gozunu korkutarak, tum turistleri bagliyor. Kaza eseri ucuz fiyatina kanip da bu otele girdiyseniz, sehirde baska sirketten ne motosiklet kiralayabiliyorsunuz, ne baska ulasim araclariyla civar koylere gidebiliyorsunuz. Konustugum tum suruculer, motorlarina zarar verildigini soylediler. Yine de Battambang cok guzel bir sehir, cok sakin. Ertesi gun yapacagim zorlu Bangkok yolculugu oncesi, Fransiz sekerlemeleri esliginde nehir kiyisinda keyif surmek cok iyi fikirdi dogrusu.

Battambang ya da Siem Reap’dan batiya Tayland’a gecmek yolun tamamen camurdan olusmasi ve koca koca cukurlar (arada pikaptan inip yurumek gerekiyor) nedeniyle felaket. Ustelik ismi verilmeyen bir ucak firmasinin yolun yapilmamasi icin devlete rusvet verdigi soyleniyor, bir kac saatlik surus sonrasinda dogru olduguna inaniyorsunuz. Pikapta Tayland’a kacak muzik CDleri goturen bir aile ile guluse guluse gittim, ustelik Tayland’a sokulmasi kesinlikle yasak olan tavuk urunlerini de bir miktar yesil akce odeyerek resmen gozumun onunde sinirdan iceriye soktular. Kambocya tozlu yolları ve gulumseyen yuzleriyle geride kalırken, insanligin yasadigi en aci katliyamlardan birini yasamis bu ulke icin “iyi sans” diledim. Budistler icin hayattaki en onemli sey bu: yeni bir baslangic ve iyi sans.

Ceren - 10 Agustos 2006.

Mavi Cennet: Sharm El Sheik, Mısır

Sonbaharın kendini açıkça hissettirmeye başladığı, hafif esintili, kızıl bir İstanbul akşamında yanımda el bagajı olarak sadece “kıymetli” paletlerim, not defterim ve uçuş belgelerimle yine yollara düşüyorum. Hedef: 2001 yılında UNESCO tarafından barış şehri ilan edilen Mısır’ın incisi Sharm El-Sheikh. Yıllar önce beni büyüleyen klasik Mısır gezimde (Piramitler, Krallar Vadisi, bedevi yaşamı, papirüs atölyeleri ve Kahire’nin mistik El-Khalili hanı) Sharm’a sadece 3 gün ayırabilmiş ve kalbimi bu şehirde bırakarak dönmüştüm. Bu sefer tüm ilgimi Kızıl Deniz’e, rengarenk resiflere ve inanılmaz güzellikteki deniz canlılarına vereceğim. Bu seferki bir yol hikayesi değil, bir derin mavi hikayesi..

Sina yarımadasının güney ucunda, sapsarı çöl yaşamı ve dünyanın en güzel mercan resiflerinin tam kesişiminde bulunan Sharm, çok değil sadece 30 sene içinde sakin bir balıkçı köyünden uluslararası otellerin mantar gibi belirdiği turistik bir kente dönüşmüş. Dalış turizmi bölgenin temel geçim kaynağı haline gelirken, Kahire ve Luxor gibi tarihi bölgelere düzenlenen günübirlik charter seferler turist kitlelerini cezbetmeye başlamış.

İçinde “temel yaşam malzemelerim: mayo, palet ve gözlük” ile sakin kumsalda okunmak üzere birkaç kitap, hafızası tıka basa dolu mp3 çalar ile üç-beş kıyafetimin bulunduğu ufak çantamı dönen banttan kapıp havaalanından çıkıyorum. Sıkı bir pazarlık ve ramazan kutlamaları sonrasında el sıkışıp 5 dolara anlaştığım güler yüzlü taksi şöförüm beni 15 günümü geçireceğim otelime bırakıyor ve ben odaya girer girmez hemen çantamı yere fırlatıp güneşin son ışıklarından yararlanmak üzere koşa koşa kumsala iniyorum. Evet, sonunda Kızıl Deniz’deyim!

Adını, mevsimsel olarak beliren ve suyu güneş altında kızıl bir renge dönüştüren bir tür plankton olan algae’lerden alan bu iç-deniz aslında turkuaz ile lacivert arası bir renk. Sahil boyunca uzanan rengarenk mercan resifleri onlara dokunduğunuzda ölüyorlar, bu nedenle resiflerden uzağa doğru inşa edilen platform üzerinden koşar adımlarla en uç noktaya gidiyor ve oradan da cup! diye denize atlıyorum. Eylül sonunda deniz 27, hava 35 derece, nem % 0. Artık engin mavilikteyim, su altında gözlerimi açıyorum ve burası benim “kişisel cennetim”, aynen seneler önce hissettiğim gibi! Çevremde çizgili, puantiyeli, morlu sarılı kavuniçili yüzlerce (evet, yüzlerce) balık. Onları beslemek “hazır yemek alışkanlığı” geliştirmelerine ve agresifleşerek küçük el parmaklarınızı yoklamalarına neden olacağı için yasak. Elinizde ekmek parçalarıyla turizm polisine yakalandığınızda ceza olarak ciddi bir mebla ödemek zorunda kalabilirsiniz. Güneş dağların arkasından batarken ben de istemeyerek denizden çıkıyor ve balıkları akşam yemeklerini aramak üzere resiflerde bırakarak kendi akşam yemeğimin peşine düşüyorum.

Ertesi sabah, bütün deniz aşığı balıkadamlar gibi ben de bütçeme ve zamanıma uygun bir dalış paketi aramak üzere bölgenin ana merkezi Naama Bay’e gidiyorum. Bölgede her seviyedeki dalgıçlara hitap edebilecek batıklar, mercan resif bölgeleri ve su altı mağaraları var. Ayrıca sualtı dünyasına merhaba demek isteyenler için çeşitli seviyelerde kurslar ve lisans alabilmek de mümkün. Suya sabuna dokunmak istemeyenler ya da yaşı kursa uygun olmayanlar ise tabanı camdan yapılmış teknelerle günübirlik gezilere katılarak büyülü dünya hakkında bir fikir sahibi olabilirler.

Oniki gün boyunca evimden uzaktaki evim olacak dalış teknem “Eleonora” ile tanışıyorum, benim gibi çeşitli ülkelerden Sharm’a tatile gelip bir daha ayrılmak istemeyen dalış hocaları ile ekipteki diğer dalgıçlarla hemen tanışıp kaynaşıyoruz. Ekibin kaynaşmasını ve seviye ile ekipman kontrolünü sağlayan deneme dalışından sonra, Eleonora bizi güvertesine atıp hepimizi laciverte boyuyor.

Sharm’da temel dalış noktaları Ras Mohamed koruma alanı ve milli parkı, Tiran adası ve başta Thistlegorm olmak üzere çeşitli batıklar. Depremler sonucunda yer yer 400 metre derinliğe ulaşan bu bölgede dikkatsizlik, acemilik veya derinlik sarhoşluğu gibi nedenlerle oluşabilecek kazaları önlemek amacıyla dalış limiti yerel kanunlarca 30 metre olarak belirlenmiş ve dalış ekipleri buna titizlikle uyuyorlar. Nerede dalıyorsanız dalın, rengarenk mercan resiflerinin yanı sıra rengarenk resif balıkları, paranoyak halde anemon alanını koruyan palyaço balığı, koca burunlu napolyon, kıpkırmızı iğneleriyle büyüleyici aslan balığı, koca çeneli müren, sinirli bakışlarıyla stingray, umursamaz deniz kaplumbağaları, oyuncu yunuslar ve nadir olarak yürek hoplatan şahane köpekbalıklarını görmek mümkün. Hava şartları ve akıntıya bağlı olarak gidilen çeşitli dalış alanlarından inanılmaz fotoğraflarla dönebilir, batan bir geminin devasa pervanesinin arasından yüzerek geçebilir, kendinizi birden koca bir baraküda sürüsünün tam ortasında bulabilir ve balıkların meraklı bakışlarına regulatörünüzden çıkan hava kabarcıklarıyla karşılık verebilirsiniz. “Finding Nemo” filminin başrol oyuncularıyla tanışabilir, katıldıkları gala yemeğini görüntüleyen şanslı basın mensupları arasında yerinizi alabilirsiniz. 200 metrede yatan Yolanda gemisinin adını verdiği resifte, bu geminin kargosundaki yüzlerce klozetin 17 metre derinlikte çevreye saçılması, yıllar içinde klozetlerin içinde çeşitli mercan ve anemonların hayat bulmasına ve dalgıçların bölgeye porselen bahçe adını vermesine neden olmuş. Fotoğraf makinanızın denklanşörü tam zamanlı mesaide..

Gün boyu dalışlar arasında teknede güneşlenmek, tahinli-humuslu mezeleri mideye indirmek ve denizde geçen bir günün batışını yerel birayla ve ekip arkadaşlarınızın eğlenceli gözlemleriyle tatlandırmak asla kaçırmamanız gereken deneyimler. Dalış sonrası haliniz kalırsa gece Naama Bay’deki yerel bedevi çadırı görünümündeki nargile bahçelerine, barlara gidebilir, her Cuma gecesi düzenlenen çöl partilerine katılabilir, nerden bulduğunuzu anlamadığınız son enerjinizle tanura dansı edebilir, alkol duvarını aşıp ayak bileğinize korkunç bir dövme yaptırabilir ya da tüm gün dalmak bana yetmedi diyerek kafa fenerinizi kapıp sadece gece beliren yengeçleri ve gece canlılarını görmek üzere kıyıdan bir dalış daha yapabilirsiniz.

Vurgun riski nedeniyle uçuşumdan 24 saat önce derin maviyle vedalaşıyor, en yakın zamanda geri döneceğime dair söz veriyorum. Güneşin doğuşunu Yosun tepesinde izlerken aklımda ve kalbimde sadece dünyanın en güzel derin mavisi, büyüleyen ekosistemi, dalış ekibindeki tüm kültürel farkları eritip hepimizi mavide harmanlayan dalış sporunu mümkün kılması ile barış kenti Sharm var. Biliyorum ki, “kişisel cennetim” dediğim bu kente çok yakında geri döneceğim!

Ceren - 2006.

Fas seyahati

Yaz sıcakları bastırmadan görülebilecek ülkelerden biri de; kalabalık sokakları, rengarenk pazar yerleri ve güler yüzlü insanları ile Fas. Üstelik bu ülke, bitmek bilmeyen çöllerle karşılaşacağını sanan bizleri, rengarenk bahar çiçekleri ve serin ormanlık alanları ile şaşırtıyor!

Gezimin ilk durağı Kazablanka. Dört buçuk saatlik uçak yolculuğundan sonra, sabahın ilk saatlerinde vardığım bu kentte, uykusunu açamamış bir tek ben varım. Kentin gürültücü sakinleri çoktan sabah trenlerine doluşmuş, işlerine doğru yola koyulmuşlar. Havaalanından kente giden trendeki insanların ten renklerindeki farklılıklar bile, Fas’ta nasıl bir kültürel mozaik yaşandığının kanıtı aslında. Eski Fransız sömürgesi olan Fas’ın, bu ülke ile sürdürdüğü güçlü ekonomik ilişkileri, Avrupa Birliği ülkelerinde göçmen olma hayali kuran birçok Afrikalıyı kendine çekiyor. Göçmenlerin bir kısmının, bu geçiş ülkesinde kalması ve toplumdaki bu güzel renk ve kültür farklılığını yaratması şaşırtıcı değil.

Kazablanka, Portekizce “Casa Blanca” yani “Beyaz Ev” den geliyor ve kireç ile kerpiç karışımı özenli evleri bütün kente aydınlık bir hava katıyor. Atlas Okyanusu’nun kıyısına yapılan ve 1993’te ibadete açılan inanılmaz ölçülerdeki “Hasan II” camii kentin gurur kaynağı ve Mekke’den sonra dünyanın ikinci büyük dini yapısı. Gerçekten de, akşam saatlerinde güneşin kızıl renklerini yansıtan ve yeşilin her tonu ile kaplanmış bu devasa yapıyı gezmek bile bir nevi ibadet! Klasik İslam mimarisi ile, kakmacılığın en renkli örneklerini barındıran bu yapı, ayrıca dört köşeli minaresi ile tipik Fas cami anlayışının devasa ölçekteki bir örneği. Hasan II Camii’ni geride bırakıp, şehrin yeni bölümüne, Ville Nouvelle’e geçiyorum ve her turistin yaptığı gibi Ingrid Bergman ve Humphrey Bogart’ın izini sürmeye başlıyorum. Yazık ki, şehirde 50′nin üzerinde “Sam’in Barı” var, hatta bazıları koyu tenli ve açık renk smokinli piyanistleri ile bayağı iddialı! Kazablanka’da şehri yaşamanın en güzel yolu, zaten fazla büyük olmayan bu kenti yürüyerek gezmek ve hepsi az çok birbirine benzeyen bu güzel taklit barlardan birinde günü sonlandırmak.

Şehirler arası yolculuk için tren ve otobüs seçenekleri olsa da, Kazablanka’dan Fes yönüne (doğuya) trenle gitmek, oradan Marakeş’e (güneye) ise otobüs ile geçmek gerekiyor. Aslında Kazablanka’dan Marakeş’e tren hattı olsa da, Fes civarını görmek isteyenler için, bu hattı kullanmak hem vakit kaybı oluyor hem de Kazablanka’ya geri dönüleceğinden haritada büyük bir kavis çizmeyi gerektiriyor. Rabat, Meknes ve Fes’i sırayla gezerken, kralın küçük oğullarından birinin sünnet düğünü şerefine, her üç kentteki erkek çocukların parasız toplu sünnet düğünlerine denk geldim. Bu düğünler sırasında, sokaklardaki davul ve def seslerine çok renkli geleneksel kıyafetleri ile dans eden sünnet ailelerinin sesleri de karışmış ve bütün ülke bir panayıra dönüşmüştü. Krallarını aşırı derecede seven Faslıların, kendi çocukları için mi yoksa kralın çocuğu için mi dans ettiklerini düşünmeden edemedim!

Fes’ten Marakeş’e otobüs yolculuğum, şöförün daracık yollarda adeta uçarak ve devamlı korna çalarak gidişi ile tam yedi buçuk saat sürdü. Orta Atlas Dağları’nın arasında, İsviçre’yi aratmayan orman ve hatta yapay göl manzaralarıyla şenlenen otobüsümüz aslında bir mucize eseri tek parça halinde Marakeş’e vardığında, otobüsün içindeki diğer turistlerle çoktan yakın dost olmuştuk. Bu dostluğumuzu Marakeş’in ünlü Riyad’larından birinde topluca sürdürmeye karar verdik. Riyad adı verilen geleneksel Fas evleri 2-3 katlı ve ortasındaki avluya açılan küçük odalarıyla ünlüdür. Günümüzde aileler küçüldüğü için ve daha modern evlerde yaşamayı tercih ettiklerinden, bu evler otele dönüştürülmüş. Fiyatları 5 ile 50 dolar arasında değişen bu evlerin odalarının, konfor derecelerine göre fiyatları da artıyor. Marakeş, Fas’ın en “olmazsa olmaz” şehri olduğu için, önceden rezervasyon şart.

Orta Atlas’ın serinliğinden sonra, Sahara Çölü’nün hemen kuzeyinde bulunan Marakeş’in sıcağı gerçekten insanın yüzüne bir tokat gibi çarpıyor. Bu şehirde yürümenin de fotoğraf çekmenin de “katlanabilir” olduğu saatler var. Geri kalan zamanlarda ise, ünlü meydan Djemaa El-Fna’nın çevresindeki teras kafelere ve restoranlara sığınıp, hararete birebir nane çayınızı yudumlayabilir ya da Riyad’ın avlusunda tembel bir öğlen uykusuna dalabilirsiniz.

Bütün gün kalabalık olan meydanda, öğleden sonra saat 4-5 gibi gözle görülür bir hareketlenme başlıyor. İlk olarak maymun ve yılan oynatıcıları ile falcılar ve ellerinize şekilli kınalar yapan kadınlar görünüyor. Bunlara eşlik eden bembeyaz giyinmiş def ve zurna çalgıcıları meydana gelince, kırmızılı kıyafetli su satıcıları da birden beliriyor. Müziğin ve dansın hareketlenmesi, turistler için bir alarm zili işlevi görüyor. Meydanın dört köşesinde alışverişe dalmış her renk insan yavaş yavaş meydanda toplanmaya başlıyor. İşte bu dakikadan sonra, biz de herkes gibi kendimizi kalabalığa ve müziğe bırakıyoruz. Üstelik bu bir festival falan da değil, yılın diğer 364 gecesi gibi sıradan bir akşam!

Djamaa El-Fna’ya çıkan labirent yollarda kaybolmak ne kadar olasıysa, aniden hiçbir mantık ve harita kuralına uymaksızın kendini tekrar meydanda bulmak da o kadar olası! Güneş yavaş yavaş batarken, ben de boynuma dolandırılan yılanlardan ve falcıların ısrarlarından yavaş yavaş sıyrılıp, burnumun beni meydanın ortasındaki yoğun buluta doğru sürüklemesine izin veriyorum. İlk bakışta yoğun gri buluttan anlaşılmıyor ama, yaklaşınca aslında meydanda devasa boyutta 200’e yakın yemek standının “birden” belirdiğini fark ediyorsunuz! Bu standlar numaralı ve kontrollü, üstelik salatalardan kuskusa, her çeşit ızgara etten deniz ürünlerine, tatlılardan portakal sularına dek geniş bir yelpazede hizmet veriyorlar. Bize düşen tek şey, birini beğenip çevresindeki tahta banklara oturmak ve merkezimizde yer alan aşçıya tabağımızı uzatıp “evet bundan, hayır şundan” demek. Bu standlarda yaklaşık 15’er kişilik yer oluyor ve hızlı hızlı hareket ederek Fas mutfağının bir çok farklı yemeğini tadabiliyorsunuz. Daha sakin ve şehrin çatılarına yukardan bakan romantik bir yemek için, ara sokaklardaki riyadlardan birinin çatısını önerebilirim. Gün batımında, şehrin bu kadar üzerindeki bu çatıda, bembeyaz yastıklara oturup biranızı yudumlamak ve dünyanın dört bir yanından gelen yeni dostlarınızla sohbet etmek gerçekten çok keyifli!

Marakeş’in bu canlı meydanı yeni bir güne ve yine aynı gürültülü ve neşeli akşama hazırlanırken, ben de eski Portekiz kasabalarından biri olan El-Jadida’ya doğu yola çıkıyorum. Atlas Okyanusu kıyısında olan bu sahil kasabası, Marakeş’in aşırı hareketli sokaklarından sonra ilaç gibi geliyor. Klasik Portekiz mimarisinin güzel örnekleri sadece hükümet binalarında değil, şehrin sakinlerinin evlerinde de kendini gösteriyor. Güzel ve bakımlı bahçeleri, bitip tükenmeyen kumsalı, okyanus kıyısında tüm ihtişamı ile yükselen ve tümünü gezebileceğiniz Portekiz Kalesi ile El-Jadida, Fas yolculuğumun son durağı. Bu sakin kenti geride bırakıp, iki saatlik tren yolculuğu ile Kazablanka Mohamed 5 Havaalanına vardığımda, aklımda bu ülkeye tekrar tekrar gelmek var!

Konaklamalı çöl safarileri, baharda her yeri rengarenk kaplayan çiçekleri, upuzun kumsalları ve sörf yapmaya elverişli okyanus kıyıları, rengarenk ve güler yüzlü insanları ile Fas, henüz neredeyse el değmemiş, bozulmamış bir seyahat rotası. Afrika ile Avrupa arasında kalmış bu ülke, son derece canlı bir kültüre, tarihe ve turistik değerlere sahip. Kolay ulaşımı, ucuz konaklama ve seyahat seçenekleri ile tam da biz bağımsız gezginlerin keşiflerine açık! Daha neyi bekliyoruz ki?

Ceren - 2005

Umman Seyahati

Havaalanına doğru giderken şöförümüz gece kar beklendiğini söylüyor. Ocak ayındayız ve ben bir kaç saat sonra Arap Yarımadası’nın Güneydoğu ucunda, 25 derecelerde seyreden Umman’da olacağım.

Uçuş boyunca Umman’ın tarihini, coğrafi ve sosyal yapısını okuyorum. Türkiye kadar büyük yüzölçüme sahip bu ülke hakkında çok az şey biliyor olmam aslında tamamen benim suçum değil. Umman Sultanlığı 140 yıllık Portekiz egemenliğinden sonra 1648’de bağımsızlığını ilan etmiş, bir dönem Osmanlı’ya bağlı kalmış, kendi halinde, sakin ve barışçı bir krallık. Ete süte karışmayan, kendi yağında kavrulan, değerli madenler açısından fazla şansı olmayan bu ülkeye, belki de bu nedenle politik ve turistik ilgi kısıtlı. Toplamda 4 milyon insanın yaşadığı ülkeyi Sultan Quaboos Bin Said yönetmekte ve ismine tezat olarak, sosyal ve ekonomik alanlarda ülkeyi 1970’lerden bu yana kalkındırmakta. Standartların üzerinde inşa edilmiş otoyolları, komşu ülkelere oranla son derece ılımlı, güvenli ortamı, nazik ve gururlu halkı, okyanustan çöl turizmine dek uzanan doğal güzellikleri ile son birkaç yıldır Umman yabancı turizmin dikkatini çekmeye, klasik rotalardan sıkılan bağımsız turistlerin ilgi odağı olmaya başlamış.

Sabahın erken saatlerinde başkent Muscat’a varıyoruz. Halk çoktan kalkmış, işine gücüne başlamış. Günlerden Perşembe ve iki günlük haftasonu tatili akşam 6 gibi başlayacak. Bu nedenle, hemen kendimi caddelere atıyor ve Muscat’ın ünlü kapalı çarşısını, kordon boyunu geziyorum. Umman’da şehirlerarası toplu ulaşım olanakları az, fakat araba kiralamak ve benzin sudan ucuz. Tüm depoyu doldurmak 15-20 YTL gibi cüzi bir ücret tutuyor. Bu nedenle her yol koşulunda beni yalnız bırakmayacak bir 4X4 kiralıyorum. Satıcı, Sultan Quaboos’un temizlik konusuna çok önem verdiğini, bu nedenle Umman’da arabayı kirli tutmanın suç olduğunu önemle bildiriyor. Arabanın arkasına birkaç litre su atıyor ve yollara düşüyorum.

Cuma günü Muscat’a 3 saat uzaklıktaki Nizwa’da bir canlı hayvan pazarı kuruluyor. Dağlarda hayvan besiciliği yapan Umman’lıların yegane sosyalleşme ve alışveriş alanı olan bu pazar, fotoğraf çekmeyi sevenler için cennet. Etrafta turistin olmaması, bembeyaz elbiseleri ve takkeleriyle pazarlık eden erkekler, koşuşturan çocuklar, rengarenk yerel kıyafetlerine sarılı gülüşen kadınlar ve tüm bu gürültünün içinde sakince ot çiğneyen keçiler gerçekten görülmeye değer. Saat 12 ile 16 arasında Umman’da öğle tatili yaşandığı için, pazar erken kurulup öğleden önce dağılıyor. Pazar dağıldıktan sonra Nizwa’dan ayrılıp güneye doğru yola koyuluyorum.

Hint Okyanusu’nun kıyısında bulunan Sur kentine gidişte, geçen yılki hortum nedeniyle otobanın yer yer su altında kaldığını, çalışmaların yapıldığını görüyoruz. Ara yollardan vadilere, küçük köylere sapmak inanılmaz bir keyif. Yol araca geçit verdiği kadar gidiyoruz, daha önce hiç turist görmeyen köylerde duruyoruz, çay ikramlarını kabul ediyoruz. Su birikintilerinde elimizi yüzümüzü yıkıyoruz, turkuaz vahalarda yüzüyoruz. Hangi Ummanlı ile karşılaşsak, aksanlı ama düzgün İngilizcesi ile: “Mevsimi olsa ağaçlarda hurmalar, meyveler olurdu, siz de toplardınız” diyor. Misafirperverlik had safhada. Arabistandayım, örtülü kadınların arasında hiç görülmemiş bir şey yapıyor, araba kullanıyorum. Hoşgörü had safhada: kimse yadırgamıyor, eller sallanıyor, gülümsüyorlar. Sur’a gidene dek bazen yol kenarında, bazen deniz kenarında çadır kuruyoruz ve kendimi hiç bu kadar güvenli hissetmemiştim diye düşünüyorum. Okyanus kıyısında kamp kurmak istiyorsanız, gelgite dikkat etmek gerekir. Zira gece dalgalarla uyanabilir ve şeytan minareleriyle aynı uyku tulumunu paylaştığınızı görebilirsiniz. Ülkede suç oranı çok az ve siz fazla göze batacak şekilde giyinmezseniz, davranmazsanız, kimse de sizi rahatsız etmiyor.

Sur kentine yakın Ras Al Jinz kentinde bir kampa yerleşiyorum ve saz kulübemde biraz dinlenip, pilav, humus ve salatadan oluşan doyurucu akşam yemeğimi yiyorum. Yakılan kamp ateşi etrafında diğer gezginlerle muhabbet edip sütlü çayımızı içerken, Umman’da fazla genç turist bulunmadığını düşünüyor ve bunu ülkede alkolün yasak olmasına ve gece hayatının da kamp ateşi etrafında çay içmekten ibaret oluşuna bağlıyorum. Elektriğin bulunmadığı kampta yıldızları izliyoruz ve muhabbet gittikçe keyifleniyor. Gece hepberaber jiplere atlanıp 5km ilerideki kumsala gidiyoruz. Milli kamp olan bu bölgede yeşil su kaplumbağaları yumurtalarını bırakıyor. Yumurtlama ve yavruların denize gidişini izlemek, sessiz ve ışıksız olmak, gerçek bir deneyim. Sabah kumsal ısınmadan yavruların denize ulaşması gerekiyor, aslında doğaya müdahale etmememiz gerektiğini biliyor, ama ters yöne giden birkaç yavruyu çaktırmadan denize taşıyor ve yengeçlerle martıları kovalıyoruz. Pişman değiliz, bu yavrular çok kıymetli.

Ertesi gün şans eseri yol kenarında deve yarışları düzenlendiğini görüyor ve tezahürat yapmak için iniyoruz. Yine muhteşem fotoğraflar, yine bir çok Ummanlı dost. Akşama yetişmemiz gereken bir randevu olduğu için yollara devam ediyoruz. Randevumuz: Çöl Kampı. Al Qabil kentindeki Areesh kampı kum tepelerinin üzerine kurulmuş saz çadırlardan oluşuyor. Elektrik ve sıcak su kısıtlı, yemekler bedevi çadırında yeniyor. İstendiğinde bedevilerle deve gezintisi, çölde çay, jiplerle safari, kum kayağı gibi aktiviteler yapılabiliyor. Ben kitabımı alıp kumtepelerine tırmanmayı ve yüksekten kampa bakmayı tercih ettim. Ocak ayında çöle yağmur serpiştiriyordu ve güneş o kadar yakmıyordu. Gerçekten keyifliydi.

Birkaç günlük bol kumlu ama bol rahatlamalı çöl keyfinden sonra yine arabama kavuşuyorum. Çöldeki yağmur arabayı kirletmiş, suyun kıymetli olduğu bu kentte arabayı yıkatmak depoyu doldurmaktan daha pahalı. Yasal olarak geçerli hale gelip yollara düşüyorum. Muscat’a geri dönüş sarı kum tepeleri ve kahverengi kayalıkların arasından geçerek 5 saat sürüyor ve yol çok keyifli. Muscat’tan Bandar Jissah kumsalındaki Oman Dive Center’a geçiyorum. Burası dalış yapanlar için tasarlanmış bir kamp. Fiyatları Avrupa standartlarında olsa da, kamp temel ihtiyaçlara uygun saz klübelerden, harika bir kumsaldan ve fonksiyonel bir dalış merkezinden oluşuyor. Tatilimin geri kalan iki gününü bu merkezde, mümkün olduğunca su altında geçiriyorum. Ocak ayında 25derece suda olmak gerçekten güzel, kaplumbağalar, yunuslar ve mercan resifleri de görülmeye değer.

Muscat’tan ayrılma vakti geliyor. Bir yolunu bulsam uzatacağım tatilimi, pasaport kontrolündeki polis de bunu anlamış olacak ki “Yine bekleriz” diyerek, gülümseyerek uğurluyor beni. Umman çölün ortasında bir vaha gibi. Henüz turizmin olumsuz etkilerinden nasibini almamış, güleryüzlü, misafirperver insanların yaşadığı bir çöl incisi. Sultan Qaboos önderliğinde modern bir havaya, ekonomik ve sosyal gelişmelere sahne olan Umman, onu değerlendirebilecek eko-turistlerini bekliyor.

Ceren - 2008

Tunus Seyahati

Aralık güneşinin ayazı kıramadığı bir Aralık akşamında Kartaca Havaalanı'nda başlayan ve 1 hafta süren 4x4 safari maceramızda iz bırakanlar; çölün tozlu dumanı, yüzlerce yılın biriktirdiği kültür mirası, baharat kokuları ve hurmanın ballı tadı.. Jipler Tunus'u tanımak için ideal, çünkü görülecek yerlerin hemen hepsi off-road sürüş gerektiriyor. Kışın ortasında bu maceraya atılmak oldukça akıllıca, çünkü hafif bir mont ısınmak için yeterli, uzun uzun yürümek içinse birebir.

Safarimiz deniz kıyısındaki Soussa kentinde başlıyor. Soussa'nın Medinat'ında (eski kent) sokaklarda biraz yürümek ve gören gözlerle etrafı ve insanları izlemek lazım. Hemen yakındaki antik kent El Jem'deki amfitiyatro'ya girdiğinizde, esen rüzgarın uğultusu ve unutulmuşluk-terkedilmişlik arası bir his sizi kuşatıyor. Aynı zamanda, dünyanın tüm çöllerinde kış mevsiminde güneş batışı anında da hissedilen bir histir bu: sessizce, ben gidiyorum diyen güneş.

Kıvrımlı dağ yollarında, bitki örtüsünün gittikçe seyrelip yerini kumluk alanlara bıraktığı uzun bir günün ardından, güneşin son ışıkları ile yıldız savaşları filminin çekildiği Matmata'ya vardık. Çölde geceler serin, Matmata'nın kendine özgü mağara evlerinde rüzgar ve soğuk fazla hissedilmiyor ama dışarıya çıktığınız anda parmaklar uyuşmaya başlıyor. Matmata'da yüzyıllardır bu mağara evlerde yaşayan insanlar var; bebekler açık alanlarda, üstünde otlu lahana çorbasının kaynatıldığı ateşin başında uyutuluyor, emziriliyor. Yaşam döngüsü yavaş ilerliyor, düşünmek içinse ideal. Sabah erkenden kalkın, güneş doğarken kum tepelerinden birine oturun, termosta sıcak çay, üstünüze sarılı bir pike, keçilerin çıngıraklarını, rüzgarın hafifleyen uğultusunu dinleyin. Daha dünya uyanmadan. Çöl bu.

Ertesi gün; tuz gölünün izlerini taşıyan, kilometrelerce uzayıp giden çöl kenti Douz'u geçerek, "hiçbiryer"in tam merkezine kurulu Berberi çadırlarındaki çay ikramları ve deve üstünde kum çöllerinde gezinti yapmak için verilen sayısız moladan sonra, akşama doğru Tozeur'a vardık. Chott El Jerid'deki çöl gülleri, tuzlu su birikintileri, ışığın neden olduğu oyunlar, sonsuz bir okyanus gibi parlayan serap ertesi güne damgasını vurdu. Çölde zaman öyle ağır ki, günler önemini yitiriyor.
Tozeur yine büyük bir kent, ama yorgun bir kent. Takı ve baharat pazarları gezilmeye değer. Yaşadığımız kayıp ve yitirilmişlik hissini, fransız mutfağı esintileri taşıyan bir lokantada deniz ürünleri ve şarap ile yıkadık. Ertesi gün Org El Jemel çölündeyiz, İngiliz hasta ve yıldız savaşları burada çekilmiş.

Safarinin en güzel anını Chebika bölgesinde yaşadım. Koyu bir kahvenin verdiği enerjiyle, Jipten indik ve Tamerza bölgesindeki vadileri, ufak şelaleleri yürüyerek gezdik, bol bol tırmandık, ayağımız kaydı, inanılmaz fotolar çektik. Hava o kadar güzel, serin ama güneşliydi ki, bu yürüyüş hiç bitmesin istedim! Doğaya karışmak..
Gün boyu sürüş keyfi ile Metlaoui, Gafsa, Jilma ve Kairouan kasabalarını geçtik. Bu sonuncusu islamiyetin afrikaya ilk geliş noktası olarak biliniyor ama biraz fazla batıda değil mi?!? Kentte Okba Camii'ni sadece dıştan görmek mümkün, çünkü müslüman dahi olsan, caminin içine turist alınmıyor. Tunusta bazı bölgelerde bağnazlık diz boyu. Kadın olarak camiye girmek bu ülkede pek hoş karşılanmıyor. Tesettürlü değilseniz pek de kibar olmayan şekillerde dışarı yollanıyorsunuz. Hoşgörü burada İslam Dininin bir vecibesi değil.

Uzun ve tozlu bir maceranın sonunda Hammamet'e ulaşıyoruz. Hammamet, Tunus'un deniz turizmine imza atan kenti. Kaldığımız otel avrupa standartlarında, kumsala 5dk uzaklıkta. Tabii ki sabah uyanır uyanmaz ilk işin denize koşmak oluyor, sonrasında marinayı geziyorum, kentin yavaş yavaş uyanışını izliyorum. Hammamet'ye dünyanın en büyük mozaik müzesi var ve görülmeye değer, daha sonra hemen yanındaki çarşıdan mozaik eserler satın alınabiliyor, tuhaf bir durum. Şehir merkezindeki ünlü Fransız kapısından geçilerek gezilen çarşıda hemen herşeyi bulabilirsiniz. Sadece turistik eşyalar değil, günlük yaşamdaki ihtiyaçlar da satılıyor. Ben 15dk sonra kaybolmayı başardım ama tanıştığım ve çatpat fransızca konuştuğum iki kadın bana tüm çarşıyı gezdirmekle kalmadılar, aynı zamanda akşam evlerine de davet ettiler. İnsanlar çok güleryüzlü. Dükkanda ayak üstü içilen sütlü kahve çok lezzetli.

Akşam şehrin takı ve hediyelik eşya merkezini görmek için, genel olarak Santorini havasının yaşandığı Sidi Bou Said bölgesine gittik. Bu kentte saatlerce kendinizi kaybedebilirsiniz ama en güzeli arnavut kaldırımlı sokaklarda, mavi beyaz evlerin arasında yürümek, pembe begonvillere hayran kalmak, liman manzarasına karşı oturup bir çay içmek ve bulabilirseniz hurma likörü almak.

Tunus: Benim için tüm bu kokuların, tadların çöl rüzgarında harmanlanmış hali..
Ceren - 14 Aralik 2008