29 Ocak 2012 Pazar

Uçuş korkusu nasıl yenilir?

Bedenen Münih’te, aklen ve kalben Ankara’da olma haline daha fazla dayanamadım. Bilgisayarı ve 1 Şubat’ta teslim edilmesi gereken raporlarımı kapıp, bembeyaz Münih’ten önce gri İstanbul’a, ordan yeşil Bursa’ya ve en sonunda bembeyaz Ankara’ya vardım. “Evden eve teslimim sırasında tren, uçak, gemi ve otobüs gibi geniş yelpazeden birkaç ulaşım aracını kullanma fırsatım oldu. Tabii ki serde gezginlik, meslekte psikologluk, kaderde de nevrotik tipleri mıknatısla kendime çekme yeteneği olduğu için, bu yolculuktan günlüğe baya bir malzeme çıktı.

Biliyor musunuz; oldukça fazla sayıda insan uçaktan korkuyor. Bu nedenle kimi uçağa binmeyi tamamen reddediyor, kimi kendini zorluyor, binip bindiğine pişman, kan ter içinde uçuyor, kimi de “bu korkumu nasıl yenerim?” diye araştırıp soruşturuyor. Bu sonuncu gruptansanız; havayolu şirketlerinin artması, bilet fiyatlarının düşmesi ve bir çok yeni havaalanının açılması sayesinde, uçak seyahatlerinin yaygınlaştığı günümüzde, uçak ve uçuş korkusunun insanı kısıtlayan bir hal aldığının da farkındasınızdır tabii. Uçma korkusunu yenmek; zaman ve enerji kazanmak ve hayat kalitemizi yükseltmek adına, son dönemde iyice önem kazandı ve çeşitli destek programlarına katılım oranları arttı. Bu korkuyu yenmek adına birçok insan terapistlere ya da havayolu şirketlerinin terapistlerle ortak açtığı kurslara katılıyor. Bu kurslarda, kişilere uçaklar ve uçma “sanatı” hakkında teknik ve istatistiki bilgiler veriliyor, korkularının biyoloik ve sosyal temelleri tartışılıyor ve aktif katılım ile adım adım korkunun yenilmesi üzerinde çalışılıyor. Adımlar en basitten (örn. alanda duran bir uçağın ziyaret edilmesi) en karmaşığa doğru (örn 7-8 saatlik bir uçuş), kişinin kendi hızında ayarlanıyor ve son derece başarılı sonuçlar alınıyor.

Ayrıca istatistiki bilgilere göre; her sene eşek tepmesi yüzünden ölen insan sayısı, uçak kazaları nedeniyle ölen insan sayısından yüksek! Yani, bir psikolog olarak, uçaktan korkacağınıza eşekten korkmanızı tavsiye ederim. Gülmeyin, ciddiyim!

Eşekten ve uçaktan korkmayan biri olarak itiraf etmeliyim ki; uçaktan inip otobüse binmek, attan inip eşeğe binmenin günümüzdeki karşılığı. Bir kere; personel farklı. Uçakta saçları biryantinli, karizmatik ve tok sesli pilotlar size “leydiys en centılmın” diye hitap ediyor. Otobüste ise birden “abla”, “yenge”, “dayı” oluveriyorsunuz. Sonra uçakta tümü hurileri andıran (tabii ki turunç memeli) cici bici kızlar, size kibarca çay kahve sunuyor. Otobüste ise, kimbilir kaç saattir ayakta dikilmekten bitkin ve uykusuz, ergen ve sivilceli bir genç çocuk hızla önünüze daldırma çayla çubuk krakeri sallayıp yokoluyor. Otobüste seyahat ederken içine düşürüldüğünüz hareket engeline tezat olarak, uçakta kalkıp dolaşma, hatta yanınızdaki çocuğun heyecanını bahane edip kokpite göz atma şansınız var. Hem uçaklar 10.000mt ve üzerinde uçtukları için, o yükseklikte hava hep açık ve güneşli oluyor. Yani kalkış ve inişteki 15-20dk’dan sonra sakin bir yolculuk yaşanıyor. Otobüsteki gibi herkes koro halinde kusmuyor. Ayrıca uçakta, otobüstekinin aksine erkek yolculara potansiyel sapık muamelesi yapılmıyor, kadın ve erkekler yanyana seyahat edebiliyorlar. Memlekete bu gelişimde yine uçaktan inip eşeğe – pardon otobüse adım atar atmaz bu acı gerçek yüzüme çarptı. İkinci sırada oturan, gayet normal, gömlekli kravatlı adamcağızın yanındaki tek boş koltuğa oturursam, namusumun tehlikeye gireceğine kesin gözle bakan iffet bekçisi, beni zorla şöförün yanındaki muavin koltuğuna oturttu ve ön camın hemen dibinde, emniyet kemersiz seyahat ettirerek “namus candan değerlidir” mesajını tüm cihana belletti. Şimdi bu eşeğe binmek değildir de otobüse mi binmektir?

Uzun lafın kısası, uçaklar emniyetli, ekonomik, rahat ve medeni ulaşım araçları. Psikolog tavsiyesi; uçuş korkunuzu bir an önce yenerek seyahat özgürlüğünün tadını çıkartın.

25 yorum:

  1. bir kere bcn ye gıderken tam tamın a2 saat trbulans surdu ben guluyorum ınsanlar tedırgın delı oldugum kanaatıne vardılar ama bılmıyorlar kı ucaklara bayıldıgımı :)

    YanıtlaSil
  2. Türbülans da uçakta giderken ata binmek gibi bişey :)

    YanıtlaSil
  3. Bende hic ucaktan korkmazdim, turbilans oldugu zaman tasli yollardan gidiyoz amaaan vur kafayi yat derdim taki ucagimiz turbilanstan dolayi anlik kontrolunu kaybedip burnunu yere egene kadar. O gundur bu gundur korkarak giriyorum ucaga. Memleket hasreti herseyden once geliyor insanin vatani agir basiyor. 3 hafta sonra turkiyeye geliyorum insallah simdiden turbilnsin ne oldugnu ve ucak korkumu nasil yenebilirim diye arastiriyordum. Olum bu, yerdede olsa goktede olsa bulur insani basa gelen cekilir diyip korkarak giriyorum.

    YanıtlaSil
  4. Uçakla Türkiye'ye gelmek sorun değil de, Türkiye'deki trafikte hayatta kalmak düşündürüyor insanı :)

    YanıtlaSil
  5. konuyla ilgili araştırma yaparken denk geldim sitenize,ben de bir mağdurum.Bu halden nefret ediyor ve kendime çok kzıyorum.Aslında kötü bir tecrübede yaşamadım.Sanırım zamanla kendim geliştirdim bunu.Uçak kazaları ile ilgili çok belgesel seyrettim,seyretmez olaydım :))Tango yapıyorum ülkemde ve dünyanın bir çok yerinde festivaller var,ama ben şehrimden çıkıpta oralara gidemiyorum.Nişanlım sürpriz yapmış Mart ayına ucuz İstanbul bileti almış daha 6 ay var ama ben kara,kara düşünmeye başladım bile:))Sağlıkla kalın

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Alper, kendine kızma yahu, hepimizin korkuları var, seninki de uçuş oluversin.. Ama bak nişanlın ilk adımı atmış, elini tutsun, beraberce bir adım daha atın, ne dersin? Bu arada nereden İstanbul'a gideceksin?

      Sil
    2. Aynen ben. Aylar oncesinden aklima geldikce kalbim hizli hizli ativeriyor. Sakinlestirici diye bir ilac aldim ise yaramadi. En iyisi uyumak diyorum karayolunda kafasini koyar koymaz uyuyan ben ucakta tum mucadelelerime ragmen korkudan uyuyamiyorum.

      Sil
  6. Uçak korkumun yanına bir de eşek tarafından tepilme korkum oluştu :p Benim de uçaklardan ödüm kopuyor ve 2-3 ayda bir seyahat, aile ziyareti gibi nedenlerle binmem gerekiyor. 18 saatlik TR-Endozeya uçuşu bile yaptım. Aklım o kadar ağır bir metalin nasıl havada durduğunu sorgulamadan edemiyor. Ateistler bu durumu da açıklayın durumu oluşturuyorum evet :) ama kendime engel olamıyorum. 2 saat sonra uçağa bineceğim ve muhtemelen sağ salim varacağım yine de korkmaktan geri duramıyorum...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ahahahah bayıldım bu yoruma, 18 saat uçtuysan uçuş korkum var diyemezsin, en azından seni hiçbir klinik psikolog ciddiye almaz ama bak ben alıyorum :) bu yorumu da ay başına birşey gelmez umarım, meşhur son sözleri misali diyerek okudum, yakın zamandaki yazılarımdan birine bir yorum bırak da sağ salim döndün mü öğreneyim, iyi uçuşlar :)

      Sil
  7. Daha once 3 kez bindim ucaga.en sonuncusunda sarsildi biraz ve cok korktum.2 gun sonra tekrar binecegim ama cok korkuyorum.ya korkudan kalp krizi gecirirsem diye.aklima geldikce kalbim sıkısıyor.panik atagim da var.ne yapacagim bilemiyorum:( yardimmm

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kalbinizle ilgili bir sıkıntınız yoksa, panik ataktan kalp krizi geçirmeniz mümkün değil, merak etmeyin. Uçuş korkunuzu hemen 2 günde yenmeniz biraz zor ama kendinizi "ben bunu bir kez başardım, tekrar başarabilirim" diye telkin etmenizi ve yol boyunca sarsıntıların yaşanmasının son derece normal olduğunu, uçuş istatistikleri düşünüldüğünde gerçekten uçmanın gerek araba gerekse otobüs yolculuklarıyla karşılaştırıldığında, kaza anlamında çok çok daha güvenli olduğunu düşünmenizi önerebilirim. Yolculuk sırasında sizi rahatlatan mesela kitap okuma, müzik dinleme, telefonunuzu uçuş moduna alıp oyun oynama ya da yanınızda biri varsa onunla sohbet etme gibi dikkatinizi dağıtacak uğraşlara yönelmenizi de önerebilirim. Bir de gideceğiniz yerle ilgili hayal kurmak işe yarayabilir. bazı uçaklarda korktuğunuzu belirtirseniz uçuş ekibi de yardımcı olabilir, sizinle ilgilenebilir. Bir de panik atak hastasıysanız tabii doktorunuza danışıp kullandığınız sakinleştirici ilacı alabilirsiniz. İyi uçuşlar!

      Sil
    2. merhabalar ayni korku bende de var ve yarin ucaga binecegim dilek hanimin ucusu nasil gecmis merak ettim cevap yazarsaniz cok sevinirim

      Sil
  8. Daha once 3 kez bindim ucaga.2 gun sonra tekrar binecegim.ve cok korkuyorum.aklima geldikce kalbim sıkısıyor.ya kalp krizi gecirirsem diye dusunuyorum surekli.panik atakta var.nasil bas edecegim? Yardima ihtiyacim var:(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. sanırım iki kez yollanmış, yukarda cevapladım, iyi uçuşlar :)

      Sil
    2. Ceren hanim psikologmussunuz galibabendede kalp krizi gecirme korkusu var yoksa ucak duser fln diye korkmuyorum .panik ataktan dolayi bugun ceyrek xanax aldim yarin yarim alicam binmeden ama ceyrek pek etki etmedi cok az etti yazrim etmez diye korkuyorum bir de sol kolumda uyusma ve kasilma var gogsum agriyo ve carpinti var bunlar paikolhik mi bilmiyorm ama xanax bu stresten olan seyleri gotur mu yarin aksama kadar yazabilirseniz cok sevinirim tesekkurler simdiden

      Sil
    3. Psikolog olduğum için ilaç konusunda size fikir veremeyeceğim lütfen bir psikiyatriste başvurun ve ilacı kendi kafanıza göre azaltıp arttırmayın, sağlığınıza olumsuz etkisi olacaktır. Ayrıca diğer şikayetleriniz için bir kardiyologa görünmenizi tavsiye edeceğim, zaten psikiyatrist de önce bunu önerecektir çünkü öncelikle fiziksel olasılıkların elenmesi tedavinizde de daha hızlı sonuca ulaşmanızı sağlar. Geçmiş olsun dileklerimle.

      Sil
    4. Yok zaten psikologum vermisti ilaci yarim icsen yeterli olur dedi gecen yil kardiyologa gittim orasi yonlendirdi beni gecen yildan beri gidiyorum ama ben hala acaba gerceklesirmi basima kotu bir sey gelirmi diy dusunup duruyorum

      Sil
    5. Tekrar düzelteyim psikolog ilaç veremez, gittiğiniz kişi psikiyatrist olmalı. Kardiyolojide sorun yoksa ve psikiyatristiniz uygun gördüyse ilaç ve bilişsel davranışçı terapiler ile bu korkunuzu yenebilirsiniz. Bulunduğunuz ilde bu yaklaşımı kullanan terapist ile çalışmanızı önereceğim.
      Sağlıklı bir insansanız, panik atak ile kalp krizi geçirme riskiniz sıfır, şu ana dek kalp damar hastalığı olanlar dışında panik ataktan ölen kimse yok. Ama siz de biliyorsunuz, panik atağın kendisi de bazen "ölmekten beter" hissettirebiliyor insana, o nedenle işin uzmanından yardım almanızı mutlaka ve tekrar öneriyorum. Geçmiş olsun..

      Sil
  9. Ceren hanım
    10 gün sonra ilk defa uçağa bineceğim ve şimdiden telaş sardı. Uçak düşecek korkusu değl bu.
    Panik yapıp fenalaşırmıyım korkusu :( sizce ne yapmalıyım lütfen bana yardımcı olurmusunuz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Şule hanımdaha önce panik atak geçirdiniz mi, genel anlamda kaygılı biri misiniz? Öyle ise doktorunuza danışım hafif doz sakinleştirici kullanmanızı önereceğim ama yazıda ve yukarıdaki yorumlarda da dediğim gibi daha çok aklınızı dağıtacak, sizi rahatlatacak birşeyle ilgilenirseniz merak etmeyin uçak yolculuğu hakikaten araba yolculuğundan çok güvenli ve rahat. Gideceğiniz yerdeki güzellikleri düşünün, tablet ya da telefonunuzu uçuş konumuna getirip oyun oynayın, yanınızda bir kişi varsa açıkça endişeli olduğunuzu sizinle sohbet etmesini isteyebilirsiniz. Hatta daha biniş kartınızı alırken bunu yer hostesine söyler ve uçaktaki hostese de bildirirseniz onlar da sizinle zaman geçirir, endişelerinizi giderecek şekilde davranırlar :) Fazla kahve / kola içmeyin, fazla yemeyin, sıcak giyinmeyin, normal zamanda sizi rahatlatan bir müzik kitap oyun vs varsa onlara odaklanmaya ve bol bol tatil hayali kurmaya çalışın :) Bu arada fenalaşırsanız da merak etmeyin uçakta doktor oluyor genelde ve hostesler bu konuda çok iyi eğitim almış oluyorlar, bakarsınız gözünüzü pilotun kollarında açmışsınız :D Şaka tabii. İyi uçuşlar.

      Sil
  10. Ceren Hanım merhaba;
    Yazı diliniz ve her soruya cevap vermenizi çok saygıdeğer buldum. Yardımcı olmaya çalışmanız çok hoş. Teşekkür ile başlayıp teşekkür ile bitireceğim. :)
    Panikatağım ne yazık ki. Bu durum hiç yokken bir anda çok sevdiğim bir yakınımı kaybetmemden sonra ortaya çıktı. Kayıptan 1 yıl sonra ilk bindiğim uçak seyahatini anlatırken bile ağlıyorum. Daha sonrasında bu durumu farkedip psikolojik dedtek aldım 3-4 ay kadar. Bindim izmir e gittim. Bir oroblem yaşamadım. Ki ben uçağın düşmesinden değil kapalı kalmaktan, çıkmak isteyip çıkmamaktan, yükseklikten korkuyorum. O yolculuğun bitmesi için o süre boyunca orada oturacak zorunlulukta olmak beni inanılmaz yapıyor. Atak geçiriyorsam o atağı oluşturan durum ortadan kalkmadan atağım geçmiyor. Önceleri uçağa, metroya, idoya, asansöre binemiyordum. Daha sonra biraz biraz üzerine gitmeyr çalıştım bi kısmını yendim de. Aradan zaman geçti. Ve şuan anadolu yakasına geçmeye korkuyorum çünkü köprüden geçmek zorunda kalacağım, idoya binemiyorum çünkü inemeyeceğim, uçak kelimesini duymaya tahammülüm bile yok ondan hiç bahsetmiyorum bile... Uzaklaşamıyorum. Uzaklaşma korkum var. Bir an evvrl evime dönmek istiyorum. Bildiğim yer güvenli geliyo bana. En güvenlisi evim. Yükseklik korkum da var tabiiii. Yok yok yani bende anlayacağınız :) nasıl zor. O atak 3 dakika bile sürüyorsa inanın düşmanımın bilr o 3 dakikayı yaşamasını istemezdim. Çok zor.
    İşin kötü tarafı 6 ay sonra evleneceğim. Yani demek istediğim şu. En mutlu zamanım korkularımdan oluşan bir silsileyle geçecek. Düğünüm şehirdışında olacak. Mecburen uçağa bineceğim. Uzaklaşma korkum var ve mecburen düğünüm dolayısıyla 15 gün orada kalmak zorunda kalacağım. İnanın direniyorum. İlaç kullanmayacağım kendi kendime halledeceğim diye. Bazı korkularımın üzerine gittiğimde evet çok zorlanıyorum ama etkileri azaldığı oluyor. Ama uzaklaşma ve uçak ile alakalı olan paniklerimi düğünüme kadar çözmeliyim diye düşünüyorum. uçak benim için korkunç bir tabu. Kolunu kes ver deseniz bana daha makbul uçağa binmektense:)

    Sorum şu yönde; beni 15-20 gün kaygı ve ataklarımı yokedecek, güzel geçireceğim günlerin zehir olmaması adına bir ilaç mevcut mudur sizce? Ya da terapi?
    Yani ne yapmalıyım sizce? İnanın en büyük korkum kendi düğünümde mutsuz olmak. Bu konu çözümsüz kalır diye inanılmaz korkuyorum. Hani sadece uçak olsa korkum tamam, ama değil ne yazık ki. Uzaklaşma ve uzakta kalmak da rahtsızlık veriyor. Zaman ayırdığınız için şimdiden teşekkür ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sizin temel korkunuz "ölüm" ve bu yaşadığınız kayıptan sonra ortaya çıkmış, bunun çözümünü mutlaka aramalısınız yoksa bugün uçuş korkusu yarın kapalı alan korkusu, bu sadece birbirine eklenerek sonunda genel kaygı bozukluğuna neden olacaktır. Bu konuda uzmanından gerekiyorsa ilaçlı (psikiyatrist), bilişsel davranışçı terapi odaklı (klinik psikolog) bir destek almanızı mutlaka öneriyorum. Sağlık dilerim..

      Sil
  11. Ceren Hanim merhaba,

    Ben 5 sene panik atak tedavisi gördüm psikiyatristimden ama ne yazık ki ilaçlar terapi geçirmedi bu hastalığımı. Benim durum biraz vahim uçak, gemi, araba hepsinden korkuyorum. Bir tek otobüsten korkmuyorum ilginçtir. Ben yaklaşık 2 yıl önce çok kuvvetli bir uyku ilacı ve sakinleştirici içip new york a uçtum istanbul'dan. Şu anda ki sorunum Türkiye'ye 3 haftalığına geri gelip tekrar New York'a döneceğim. Uçağıma 1 ay var ama ben uçağa binecegimi aklıma getirdiğim anda kalbim sıkısmaya başlıyor. Şu anda her türlü desteğe ihtiyacım var. Bu korkuyu yenmek için bir sürü video ve yazı okudum ama gelişme olmuyor. Ben artık korkmaktan yoruldum. Sizinde ayrıca bir tavsiyeniz var mı...
    Teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Dilek hanım merhaba, bu konuda sadece ilaç tedavisi değil, ilaç ile birlikte konuşma terapisi de görmenizi öneririm. Amerika'da bu konuda cognitive behavioran therapy alanında derya insanlar var, lütfen iletişime geçin, inanın rahatlayacaksınız.
      Şu an çok kısa bir süre kalmış uçuşunuza, ya iptal edin ya da psikiyatrınızdan bir ilaç önerisi alın derim. Korkuların üstüne gitmek her zaman iyi değildir, doğru zaman ve teknikler gerekir. Kolay gelsin.

      Sil
    2. cognitive behavioral therapy yazmaya çalışmıştım pardon..

      Sil